NOWY cykl wykładów o sztuce poświęcony hybrydom i fantastycznym istotom, które od starożytności po współczesność zapełniają historie przedstawiane w sztukach plastycznych.

Nic nas ponoć tak nie wybija z poczucia komfortu, jak istoty humanoidalne. Zawieszone pomiędzy tym co „ludzkie” i „nie-ludzkie” niepokoją bardziej, niż najbardziej oczywiste kreatury. Fascynują nas, straszą, wprawiają w stan zakłopotania nie tylko spektakularne filmowe wilkołaki i krwiożercze zombie, ale nawet automaty, które swoją historią sięgają jeszcze starożytności. Mimo to, a może właśnie dlatego nurt współczesnej zmęczonej rzeczywistością sztuki chętnie sięga właśnie po te figury. Ich triumfalny przemarsz w popkulturze otworzyło wejście na ekrany kin w 1968 roku filmu George’a A. Romero „Noc żywych trupów”. Dwuznaczna „materia przejściowa” tego typu istot od tamtej pory bywa pojemną metaforą problemów społecznych, jak kwestia rasowa, neoliberalizm, konsumpcjonizm, choroby. W perspektywie politycznej odczytywane są one także jako lęk przed radykalnymi przewrotami o globalnym zasięgu. Fantazmat powrotu żywego trupa, istnienia wilkołaków czy ożywionych realnie automatów, zgodnie z freudowską koncepcją niesamowitości w jednych budzi zaledwie dreszcz wstrętu i obrzydzenia, w innych lęk przed nieznanym, zwłaszcza że podanym czasem w obscenicznym fizjologicznym przebraniu. Niepokojąca niestabilność ich cielesności wydaje się zaskakująco użyteczna: czerpały z niej wanitatywne tańce śmierci, surrealizm mieszał się z psychoanalitycznym libido i popędem śmierci, a współczesna humanistyka osadza często afirmatywnie w roli podmiotu wymykającego się z ram binarnych schematów i wszelkich opresyjnych klasyfikacji. 

Ilustracja artykułu: kadr z filmu „Noc żywych trupów (1968)

O cyklu:

„Reinterpretacje świata sztuki”, to cykl spotkań poświęcony hybrydom i fantastycznym istotom, które od starożytności po współczesność zapełniają historie mówione, spisane i przedstawiane w sztukach plastycznych. W myśl narracji wskazujących nadejście końca antropocenu bohaterami cyklu staną się nie ludzie, lecz jednorożce, syreny, wilkołaki, a nawet pająki. Przyglądając się dziełom sztuki dawnej i współczesnej odkryjemy, jak rodziły się mity im poświęcone, czego były symbolami i wreszcie jak odczytywane są dzisiaj. 

Prowadzenie:

Monika Przypkowska – historyczka sztuki i edukatorka muzealna. Ukończyła historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1996 roku współpracuje z Zamkiem Królewskim w Warszawie prowadząc lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży z zakresu historii sztuki, kultury i mody, wykłady dla dorosłych, kursy dla przewodników miejskich i nauczycieli szkolnych. Pracuje w dziale Edukacji w Zamku, współpracuje także z innymi instytucjami zajmującymi się edukacją artystyczną: Muzeum Narodowym w Warszawie, Dziecięcą i Młodzieżową Akademią Artystyczną, Mazowieckim Uniwersytetem III Wieku, Ursynowskim Uniwersytetem III Wieku, Studiem Sztuki, Zespołem Szkół Poligraficznych. Od początku 2022 roku współpracuje z „Radiem z Qlturą”, gdzie nadawana jest jej autorska audycja „Sztukomodnie”. Wcześniej zawodowo związana była także z modą jako redaktorka, stylistka i producentka sesji zdjęciowych w takich pismach jak „Avanti”, „Jestem”, „Claudia”, „Moda Top”.